To Straszne Słowo Na U... ~Mowa nienawiści?~
- domotwartywarszawa
- 11 gru 2023
- 3 minut(y) czytania
Zaktualizowano: 20 gru 2023
Scenariusz zajęć z wykorzystaniem odcinka podcastu „To straszne słowo na u” poświęconego mowie nienawiści.
Odcinek został przygotowany w ramach projektu „Razem mimo różnic”, prowadzonego wspólnie przez Stowarzyszenie Pro Humanum i Fundację Inicjatywa Dom Otwarty, który realizowany jest z dotacji programu Program Aktywni Obywatele - Fundusz Krajowy finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszy EOG.
Odbiorcy
Scenariusz przewidziany jest dla uczniów szkół średnich.
Czas trwania
45 minut
Opis ogólny
Celem warsztatu jest wprowadzenie uczniów w tematykę mowy nienawiści: definicja, występowanie, konsekwencje.
Przebieg zajęć
1. Wprowadzenie – 5 min.
Choć różnicowanie ludzi na lepszych i gorszych zależnie od miejsca urodzenia czy innej posiadanej cechy jest tak stare, jak historia ludzkości, dopiero od stosunkowo niedawna zaczęliśmy zwracać uwagę na to, skąd się ono bierze, czym się przejawia i jakie przynosi skutki. Mowa nienawiści, o której będziemy dzisiaj rozmawiać, jest właśnie jednym z przejawów.
Staje się ona coraz powszechniejsza: o ile internet szybko stał się przestrzenią, w której pod przykryciem rzekomej anonimowości można było głosić nienawistne treści, o tyle teraz można na nie natrafić już także w miejscach, które wcześniej były od nich wolne, np. w mediach publicznych.
Naturalnym skutkiem tego, że mowę nienawiści słyszymy coraz częściej, jest to, że się do niej przyzwyczajamy, przestajemy protestować, dając w ten sposób przyzwolenie na takie wypowiedzi i na eskalację do poziomu przemocy fizycznej. Dotyczy to zarówno sprawców, jak i osób, wobec których mowa nienawiści jest kierowana.
Z badań wiadomo, że zaledwie 5% osób, które doświadczyły przestępstw motywowanych nienawiścią, w tym mowy nienawiści, zgłasza to na policję. Często nie mają przekonania, że policja będzie mogła coś poradzić, nie zawsze wiedzą, że to jest przestępstwo, często też boją się, że skoro nie mają dowodów, to nikt ich nie potraktuje poważnie. I rzeczywiście tak jest: dochodzenie swoich praw w takich sytuacjach, nawet jeśli policja przyjmie zgłoszenie, jest bardzo trudne i czasochłonne.
Z tych powodów warto o tym rozmawiać. Posłuchajmy wyjaśnienia czym jest mowa nienawiści i co się z nią wiąże.
2. Odsłuchanie podcastu – 19 min. (materiał w dowolnym z poniższych linków):
3. Ćwiczenie – 15 min.
Podziel klasę na grupy tak, by w każdej znalazło się 5-7 osób. Każdej z grup daj przykłady mowy nienawiści, nad którymi będą pracować. Będą one podzielone według kategorii treści. Nie uprzedzaj jednak o tym uczniów, a poproś, by sami spróbowali znaleźć wspólny mianownik. W ramach pracy w grupie uczniowie dyskutują również o tym, jak odbierają dany przykład, jak on rezonuje z ich własnymi postawami.
UWAGA: zanim zaczniesz to ćwiczenie, sprawdź, czy w klasie masz osoby, które należą do grup stygmatyzowanych. Jeśli tak, uzgodnij z nimi ich udział w ćwiczeniu – nie jest naszym celem wtórna traumatyzacja. Podczas pracy grup przysłuchuj się dyskusjom i stanowczo reaguj na wszelkie przejawy mowy nienawiści, szczególnie jeśli dotyczą innych uczennic/uczniów.
Kategorie i przykłady:
Brak inteligencji/dzikość:
„Jak widzicie nie chodzi o kolor skóry , ale o przynależność etniczną i prawdą jest , że murzyni to dzicz.”
„Większość murzynów - także w Afryce - znajduje się na pograniczu debilizmu.”
Odstępstwo od normy:
„Polskie kozy obronimy, islamistów nie wpuścimy.”
„Lesbijki to dziwadła chore psychicznie.”
Usprawiedliwanie/zrzucanie winy:
„Dopóki Romowie nie zaczną pilnować/wydawać swoich, by ukrócić kradzieże, dopóki ich postrzeganie się nie zmieni.”
„Żydzi byli traktowani jak Polacy. Od nich zależało jakimi Polakami chcieli być. Byli znienawidzonymi. Sami jednak na to zapracowali.”
Agresja:
„A jak trzeba to wyplewić i utopić we krwi.” (wypowiedź dotyczyła Ukraińców)
„Powinno się od razu strzelać do tego bydła.” (wypowiedź dotyczyła uchodźców)
4. Podsumowanie – 5 min.
Wskazane jest, by ostatnich kilka minut lekcji poświęcić na podsumowanie. Może się jednak okazać, że trzeba będzie je przenieść na lekcję kolejną z powodu ograniczeń czasowych. Ważne jest, żeby takie podsumowanie przeprowadzić. Ma to na celu wysłuchanie uczniów, uporządkowanie ich zrozumienia przebiegu całego ćwiczenia oraz analizę ich własnych postaw.
Zamierzone rezultaty
Wiedza: znajomość definicji mowy nienawiści i konsekwencji tego zjawiska.
Umiejętności: rozpoznawanie wypowiedzi stanowiących mowę nienawiści.
Postawy: świadomość skutków społecznych zjawiska, pozwalająca na wczucie się w sytuację osoby doświadczającej mowy nienawiści.
Raport, do którego odwołujemy się w podcaście i z którego zaczerpnęliśmy kategorie i większość przykładów mowy nienawiści wykorzystanych w ćwiczeniu, można znaleźć tutaj”
Badanie osób, które doznały przestępstw motywowanych nienawiścią, przeprowadzone przez Rzecznika Praw Obywatelskich i ODIHR, można znaleźć tutaj:
Comments