To straszne słowo na u. ~ Przestępczość? ~

Scenariusz zajęć z wykorzystaniem odcinka podcastu „To straszne słowo na u” poświęconego przestępczości.

https://soundcloud.com/dom-otwarty/przestepczosc (więcej linków poniżej)

Odbiorcy Scenariusz przewidziany jest dla uczniów szkół średnich.

Czas trwania 45 minut

Opis ogólny Celem warsztatu jest zrozumienie motywacji osób, które posuwają się do popełnienia przestępstwa z potrzeb ekonomicznych lub społecznych (rzeczywistych lub wyobrażonych) w kontekście wykluczenia społecznego.

Przebieg zajęć

1. Wprowadzenie – 2 min. We współczesnych badaniach nad przestępczością uważa się, że aby doszło do popełnienia przestępstwa, muszą wystąpić trzy czynniki: 1) odpowiednia motywacja sprawcy, 2) cel/przedmiot przestępstwa, 3) fizyczne możliwości (brak nadzoru czy urządzeń zabezpieczających lub ich łatwe obejście). Motywacją sprawcy mogą być silne przekonania polityczne czy religijne. Na przykład Andres Breivik, prawicowy ekstremista i sprawca zamachu terrorystycznego w Norwegii w 2011 r., skazany na 21 lat więzienia, nadal utrzymuje, że postąpił prawidłowo, mordując w imię swoich idei 77 osób. Ale najczęściej motywacja ma podłoże ekonomiczne i społeczne – sprawcą kieruje chęć zaspokojenia potrzeb lub wyrównania nierówności między nim, a innymi członkami społeczeństwa. Te nierówności mogą być obiektywne, rzeczywiste (ubóstwo, niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb w inny sposób) lub nieobiektywne, czyli zależne od oczekiwań społecznych (wszyscy to mają, a ja nie i przez to traktują mnie gorzej) albo frustracji wywołanej poczuciem niesprawiedliwości (ile bym się nie starał, i tak tego nie osiągnę) czy też poczucia upokorzenia w wyniku nadmiernej opresji/dyskryminacji (z powodu wieku, koloru skóry, religii czy innych czynników). Motywacją może być także obiektywny lub subiektywny brak perspektyw na znalezienie pracy, usamodzielnienie się czy godne życie.

2. Odsłuchanie podcastu – 19 min. (materiał w dowolnym z poniższych linków):

3. Ćwiczenie – 24 min. Ćwiczenie polega na przeprowadzeniu w klasie mini-procesu sądowego wobec sprawcy konkretnego przestępstwa (autentyczny przypadek kradzieży popełnionej przez uchodźcę).

1) Na początek przydzielamy uczniom następujące role: trójka sędziów, oskarżyciel, obrońca, sprawca, matka sprawcy, brat sprawcy. Pozostali uczniowie mogą dołączyć do odgrywających role, by służyć radą i wsparciem. Wyjątek stanowi sąd, który musi pozostać niezawisły. Podziału ról dokonujemy przed przedstawieniem uczniom sprawy, nad którą będą pracować, by uniknąć sytuacji, w której ktoś wyrobi sobie zdanie przed przebiegiem całego procesu. Uwaga: dopuszczamy komunikację między adwokatem i sprawcą oraz jego rodziną.

2) Każdy z uczestników procesu (sędziowie, oskarżyciel, obrońca, ale także sprawca i jego rodzina) otrzymuje opis sprawy. Na tej podstawie oskarżyciel i obrońca decydują jakiej kary będą się domagać i dlaczego (to uzasadnienie jest ważne), zaś sprawca i rodzina na podstawie opisu sprawy będą odpowiadać na pytania zadawane przez sąd, obrońcę i oskarżyciela. Ponieważ w scenariuszu nie da się przewidzieć wszystkich pytań, jakie mogą paść, ważne jest by osoby mające rolę sprawcy i jego rodziny, dobrze się przygotowały.

Opis sprawy: Młody mężczyzna (28 lat), kawaler, został przyłapany na kradzieży cennego telefonu komórkowego. Zapytany o motywację, odpowiedział, że sytuacja finansowa jego rodziny jest tragiczna: on sam stracił prace, starszemu bratu niedawno urodziła się córeczka, więc musi ze swojej pensji utrzymać trzy osoby, a matka jest ciężko chora, nie może pracować i nie należy jej się żadna renta czy emerytura. Sprawca mieszka z matką, niedawno stracił pracę. To, co uda mu się zarobić dorywczo, nie wystarcza im na czynsz i jedzenie. Matka została bez lekarstw. Do tego muszą spłacać kredyt, który wzięli kilka lat wcześniej na urządzenie mieszkania (wprowadzali się do mieszkania, w którym nie było nic). Odkąd stracił pracę, próbuje cały czas znaleźć nową, ale bez powodzenia – nie udało mu się zdać matury, a teraz wszędzie chcą, żeby pracownik miał wykształcenie średnie.

W jego kulturze synowie odpowiadają za utrzymanie rodziców. Ojciec nie żyje, a matkę wcześniej utrzymywali wspólnie z bratem. To, że teraz nie jest w stanie zapewnić matce absolutnego minimum (jedzenie, lekarstwa), a do tego grozi im utrata dachu nad głową za niepłacenie czynszu, powoduje u niego wielką frustrację i silną potrzebę zaradzenia tej sytuacji. Czuje się odpowiedzialny za dobrostan matki.

Utrata pracy przez sprawcę zbiegła się w czasie z narodzinami dziecka w rodzinie starszego brata. To sprawiło, że brat może mniej pomagać, bo zaspokojenie potrzeb małego dziecka sporo kosztuje, a żona zajmując się dzieckiem, nie może iść do pracy. Nigdy wcześniej nie popełnił żadnego przestępstwa. Uwaga dla sądu: wydając wyrok, sąd bierze pod uwagę powody, dla których dana osoba popełniła przestępstwo, ewentualną skruchę i całokształt postawy sprawcy oraz rozmiar wyrządzonej szkody. Szkodę trzeba obowiązkowo naprawić. Ale już ewentualna kara więzienia zależy wyłącznie od sądu. Sąd może też postanowić, że ukarze więzieniem, ale w zawieszeniu tzn. sprawca nie będzie musiał odsiedzieć wyroku, jeśli przez następne kilka lat nie popełni już żadnego przestępstwa. Wymierzając karę, sąd bierze też pod uwagę skutki tej kary dla osób mieszkających razem ze sprawcą.

Na zapoznanie się ze sprawą, przygotowanie roli i wymyślenie strategii obrony/oskarżenia jest 10 minut.

2) Sąd otwiera rozprawę. Pierwszy przemawia oskarżyciel. Może też, ale nie musi, wezwać jako świadka samego sprawcę i/lub członków jego rodziny. Ze względu na ograniczenia czasowe, całość wystąpienia, łącznie z pytaniami do świadków, nie może zająć dłużej niż 4 minuty. Następne 4 minuty należą do adwokata. Ostatnie 4 minuty to czas dla sądu na zadanie sprawcy i rodzinie pytań uzupełniających, jeśli takie są, a następnie uzgodnienie między trójką sędziów i ogłoszenie wyroku z uzasadnieniem.

Wskazane jest, by ostatnich kilka minut lekcji poświęcić na podsumowanie. Może się jednak okazać, że trzeba będzie je przenieść na lekcję kolejną z powodu ograniczeń czasowych. Ważne jest, żeby takie podsumowanie przeprowadzić celem wysłuchania uczniów, uporządkowania ich zrozumienia przebiegu całego procesu oraz analizę ich własnych postaw.

Zamierzone rezultaty Wiedza: poznanie podstawowych przyczyn przestępczości oraz podstaw procesu karnego Umiejętności: uzyskanie szerszego obrazu sytuacji, w jakich ludzie posuwają się do popełnienia przestępstwa Postawy: budowanie zrozumienia mechanizmów wykluczenia społecznego

To straszne słowo na u. ~ Przestępczość? ~

Ostatnie posty

Комментарии